Maastricht is een van de oudste steden van ons land en heeft een rijke geschiedenis.
De middeleeuwse stad is gelegen aan de Maas en is rijk aan cultuur en
geschiedenis. Met een weekendje Maastricht ben je lekker weg in eigen
land, terwijl je het gevoel hebt in het buitenland te zijn. De sfeer is
ontspannen. Maastricht biedt een gevarieerd winkelcentrum, vele terrassen en natuurlijk de échte Limburgse vlaai.
Voor cultuurliefhebbers en bourgondische genieters is Maastricht een waar paradijs.
Ontdek nu de geboortestad van Andre Rieu.
Ontdek het echte Maastricht. Onderstaande stadswandeling gaat langs de vele mooie plekjes in de binnenstad van Maastricht waaronder het Stokstraatkwartier, het Onze Lieve Vrouweplein met de basiliek, de stadswallen, de parken, het Jekerkwartier en het Vrijthof met o.a. de monumentale kerken St. Jan en de basiliek van St. Servaas. De bezienswaardigheden worden kort toegelicht eventueel aangevuld met interessante links. In Maastricht staan circa 250 huizen met een zogenaamde gevelsteen. In deze prachtige gebeeldhouwde stenen vind je de naam van het huis en het bouwjaar. De nummers in onderstaande beschrijving verwijzen naar de huisnummers met mooie gevelstenen, te herkennen aan: *1. Kijk hier voor meer informatie over gevelstenen.
De wandeling begint op het [Vrijthof],
het centrale plein van Maastricht. Het Vrijthof is de ontmoetingsplek bij
uitstek. Mensen komen hier bij elkaar om te flaneren, gezellig op een
terrasje te zitten of één van de vele festiviteiten te bezoeken. Het
Preuvenemint,
Magisch Maastricht, kermissen, carnaval en grote concerten worden er
gehouden. In de volksmond wordt het Vrijthof de "hoeskamer vaan Mestreech" -
de huiskamer van Maastricht - genoemd. Het plein is al eeuwenlang de trots
van iedere Maastrichtenaar.
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt verwijst de naam "Vrijthof"
niet naar Friedhof: het Duitse woord voor kerkhof. De naam Vrijthof
betekende waarschijnlijk "vrijplaats", afgeleid van het woord vrijt dat
sparen betekent. Op het Vrijthof werd je gespaard van de stadswetten.
Voor de middeleeuwse Sint-Janskerk en Sint-Servaaskerk ligt rechts de
[Hoofdwacht] uit 1736. Hier werden tot aan het einde van de negentiende eeuw
gedurende de nacht de sleutels van de stadspoorten bewaard.
loop naar de noordzijde van het plein richting Theater aan het Vrijthof
Hier ligt het vroeg negentiende-eeuwse Generaalshuis, de huidige entree
tot het Theater aan het
Vrijthof. Vóór de Franse Tijd lag op deze plaats de "palts", het paleis
van de Merovingische en Karolingische heersers.
loop linksaf omhoog richting het Keizer Karelplein
Aan de linkerkant zie je de ingang tot de Sint Servaaskerk. De Sint
Servaaskerk is over een lengte van eeuwen ontstaan en is verschillende keren
uitgebreid en aangepast. De kern wordt gevormd door de grote driebeukige
basiliek, gebouwd op de plek van het graf van Sint Servaas, de eerste
bisschop van Maastricht.
loop linksaf [Sint Servaasklooster] tot het [Henric van Veldekeplein]
Je komt nu terecht bij een plantsoen met het beeld van Henric van
Veldeke, de eerste dichter in de Nederlands taal die rond 1160 zijn bekende
Servaaslegende schreef.
Vanaf het plantsoen heb je een prachtige kijk op de Sint Jan. De
Sint Janskerk is in de 14de
eeuw gebouwd en staat pal naast de Sint Servaaskerk. De kanunniken van de
Servaaskerk vonden dat er behoefte was aan een parochiekerk voor de gewone
gelovigen, zodat zij ongestoord hun eigen diensten konden houden in de Sint
Servaaskerk. De kerken staan zo dicht bij elkaar, omdat de nieuwe kerk
op het terrein van het Servaaskapittel gebouwd moest worden. In 1632 werd de
Sint Janskerk door Frederik van Oranje Nassau toegewezen aan de
"protestanten". tip!: beklim de toren.
loop het kleine straatje tussen de 2 kerken in [het Vagevuur]
Terwijl in de rest van Nederland het Protestantisme de staatsgodsdienst
werd, bleef in Maastricht, dankzij de Tweeherigheid, het Katholicisme als
religie ook toegestaan. Het straatje tussen de Sint Jan en de Sint Servaas
wordt 'het Vagevuur' genoemd en verwijst sinds die tijd naar de scheidslijn
tussen katholicisme en protestantisme.
we zijn weer terug op het Vrijthof
Tegen de achtergrond van de Sint-Servaaskerk en de Sint-Janskerk stappen
de kleurrijke figuren van de beeldengroep "het zaate herremenieke" het
Vrijthof op. Ze staan symbool voor het Carnavalsfeest dat ieder jaar op het
plein gevierd wordt. Van al de eet- & drankgelegenheden is
Café In den Ouden Vogelstruys de bekendste, evenals de
Carnavalstempel de Momus.
Aan de zuidkant van het Vrijthof ligt het oudste niet-kerkelijke gebouw
van Maastricht. Het is minstens zeven eeuwen oud en staat bekend onder de
naam Spaans Gouvernement. Vroeger was dit het hof van de hertogen van
Brabant, waar ook keizer Karel V en Philips II logeerden. Er is nu het
Museum aan het Vrijthof
gevestigd.
ga op de hoek van het Vrijthof rechts [Sint Jacobstraat]
*8
ga halverwege linksaf [Lantaarnstraat]
je komt nu op het Amorsplein
ga rechtsaf [Platielstraat] en vervolgens linksaf [Vijfharingenstraat]
Je bent nu terecht gekomen in de drukste winkelstraat van
Maastricht, de Grote Staat. Ga rechts en loop richting de VVV die gehuisvestigd
is in een mooi gotisch bouwwerk, het Dinghuis.
De naam komt van het woord "dingen" dat rechtspreken betekent. Ook nu spreken we
nog over een (kort) geding.
ga rechtsaf [Kleine Staat]
neem de 2de straat links [Maastrichter Smedenstraat]
neem de 2de straat rechts [Stokstraat]
De Stokstraat is momenteel een exclusieve winkelstraat met
prachtige huizen en schitterende gevelstenen.
Je bent gearriveerd in het Stokstraatkwartier. In de 1ste eeuw
lag hier in een Romeinse nederzetting "Mosae Trajectum" (oversteekplaats aan de
Maas). In de Middeleeuwen werd hier vooral markt gehouden. In de 17de en 18de
eeuw was dit nog een deftige buurt, maar daarna verviel ze tot een sloppenwijk
met open riool. De huidige Maasboulevard was toen nog een kanaal en de schippers
kwamen in de Stokstraat vertier zoeken bij de meisjes van lichte zeden. Een
restauratieplan redde de Stokstraat van totale afbraak. Tegenwoordig is dit de
duurste winkelstraat met de meeste exclusieve winkels.
1ste (kleine) straatje rechts [Morenstraatje]
Het Cafeetje "In de Moriaan" is met zijn 2,5 meter vrijwel het
kleinste van Nederland.
links het plein [Op de Thermen]
De gekleurde vlakken in het plaveisel markeren de restanten van
Gallo-Romeinse thermen en hoektorens.
links af [Plankstraat]
Bezoek hier de museumkelder van
hotel Derlon. Deze historische museumzaal ‘Piazza Romana’ bevat negen
fragmentarische restanten uit de tijd van voor onze jaartelling tot in de vierde
eeuw na Christus. Onder de opgravingen bevinden zich delen van de oude stadsmuur
en een tempel ter ere van Jupiter, compleet met waterput.
rechts af [Stokstraat]
links af [Graanmarkt]
Op hoek een wachthuisje uit 1786 dat diende voor de bewaking van de voormalige
O.L. Vrouwepoort.
rechts de trappen op [O.L. Vrouwewal]
Deze wal werd rond 1229 gebouwd en maakte deel uit van de eerste middeleeuwse
stadsmuur. Vanaf de muur kijkt u uit over de stadsdelen Wyck en Céramique op de
oostelijke Maasoever en hen je schitterend uitzicht op de Servaasbrug. De Onze
Lieve Vrouwe wal heeft vijf poternes oftewel -in dit geval- kleine poorten, die
particulieren in de muur mochten maken op voorwaarde dat zij deze bij
belegeringen zouden dichtmaken op eigen kosten. Aan het einde van deze stadsmuur
kom je bij de Jekertoren. Vroeger liep de Jeker als een gracht langs de
omwalling en was hij de grens tussen Luiks en Brabants grondgebied.
op het eind trappen af, links af onder poort door [Helpoort]
De Helpoort is een voormalige stadspoort van Maastricht. De
middeleeuwse poort dateert van 1229 en is daarmee de oudste nog bestaande
stadspoort van Nederland. De Helpoort had zware houten deuren en een valhek. De
naam Helpoort ontstond pas in de achttiende eeuw en is waarschijnlijk ontleend
aan het nabij gelegen huis: "In de Helle": deze huisnaam komt vaker voor bij
smederijen en bakkerijen.
je bent nu bij het [Pesthuis], ga links het park in.
Tegenover de Helpoort ligt het z.g. Pesthuis, een naam die historisch onjuist
is. Het is een oude watermolen, genaamd De Ancker, die, zoals de muurankers
aangeven, rond 1775 werd gebouwd. De watermolen diende als papiermolen. Hier
hebben echter nooit pestlijders gezeten, deze zaten in barakken vlakbij de
molen.
loop door het [Stadspark] over de rivier de jeker en langs de vijver
ga bij de [Pieterskade] rechts
voor je rechts zie
je het [Rondeel de 5 koppen]
Dit rondeel heette oorspronkelijk de 3 duiven. De nieuwe naam volgt op de
tentoonstelling van de hoofden van de vijf geestelijken die werden
terechtgesteld bij het zogenaamde verraad van 1638 (aan de Spanjaarden), boven
op het rondeel.
loop onder de [Poort Waerachtig]
In 1888 werd een opening gemaakt in de stadsmuur om toegang te krijgen tot het buiten de stadsmuur gelegen villapark.
In achtienhonderd acht en tachtig,
Is deze poort gebouwd, waerachtig,
Vreest God, eert den koning, doet uw plicht,
De Heer bescherme de stad Maastricht.
rechts af [Begijnenstraat]
links [Pater Vinktorentje]
Het Pater Vinktorentje is genoemd naar een van de ten onrechte
terechtgestelde geestelijken. De toren werd ook wel de "de thorne achter die
Swesteren" genoemd of "bij die Swestern" naar de nabij gelegen Feilzusters
oftewel Faliezusters.
recht door [Faliezustersklooster]
Het Faliezustersklooster, met de opvallende rood/witte luiken, werd in 1350
gesticht als het klooster van St. Catharina, maar al spoedig werd het vernoemd
naar de kloosterdracht van de zusters, die voor hun gezicht een sluier of falie
droegen. Na een grote brand werd het klooster tussen 1647 en 1652 herbouwd in de
stijl van de Maastrichtse Renaissance. Tegenwoordig is het particulier eigendom.
rechts af [St Pieterstraat] in
Aan de rechterkant is een byzonder gebouw te zien. Bij de
restauratie van het voormalige Minderbroeders klooster werd een scheur in de
muur gemaakt om de plaats van de eerste stadsmuur te markeren. tegenwoordig is
hier het Regionaal Historisch Centrum Limburg
gehuisvestigd.
links af [Lang Grachtje]
*8
*18
loop straat langs stadsmuur volledig uit [Lang Grachtje]
In deze straat hangt nog de sfeer van de middeleeuwse ommuurde stad. Net
voorbij nr. 12 vind je het pittoreske Hilariusstraatje. Zelfs veel
Maastrichtenaren kennen dit steegje niet. Op het eind van het Lange Grachtje
kom je op een vijfsprong en sta je op een van de mooiste plekjes van
Maastricht.
Je bent nu terecht gekomen in het Jekerkwartier.
linksaf [Grote Looiersstraat]
*17
*19
*27
De Grote Looiersstraat is een prachtige Lindelaan met vele markante gebouwen.
Vroeger liep hier nog de Jeker en was dit het kwartier van de leerlooiers,
waar drie straten naar vernoemd zijn. Op nr. 17 het voormalige armenhuis, op
nr. 27 de St. Maartenshuizen, een mooi binnenhofje. Rechts voor je het
Natuur Historisch Museum, het
voormalige Grauwzusterklooster (De Bosquetplein 7), met een reconstructie
van een Mosasaurus uit de Krijtzee en met Ber, een 14 meter lange
Maashagedis met een schedel van bijna anderhalve meter. Zeker een bezoek waard!
ga echter linksaf [Zwingelput]
aan het eind naast de poort, meteen trapje op naar stadsmuur
Dit poortje heet in de volksmond ook wel het varkenspoortje. Loop er maar
eens onderdoor en kijk eens op de gedenksteen boven het poortje.
bovenop stadsmuur, rechtsaf tot eind bij ijzeren hek
Dit is een gedeelte van de 2de omwalling. Je hebt een mooi uitzicht op het Hertenpark en de Jeker.
trapje naar beneden [Heksenstraat]
voor het conservatorium (HSZuyd) linksaf [Bonnefantenstraat]
op het eind van de straat (Y splitsing) kom je op de [Ezelmarkt]
*2*
Aan je rechterkant heb je vanaf de Ezel een romantisch uitzicht op het Huis
op de Jeker. Het 17de eeuwse huis was de woning van de moeder-overste van de Grauwzusters.
rechtsaf [Lenculenstraat]
*10
*20
halverwege straat, rechtsaf [Verwerhoek]
bocht naar links [Klein Grachtje]
einde straat linksaf tot einde van de straat [Tafelstraat]
*14
oversteken, rechtdoor zijstraatje in [Achter de oude Minderbroeder]
na 100 meter links de [Bisschopsmolengang] in
Dit is de binnenplaats van de Bisschopsmolen, de oudste nog werkende watermolen van Nederland met een
eigen bakkerij. Je kunt er terecht in de bakkerij en de gelagzaal en op afspraak zelfs leren vlaaien bakken
je komt uit in de [Ridderstraat]
*2
*5
*8
linksaf richting [Stenenbrug]
*1
*12
Links passeer je de voorkant van de
Bisschopsmolen. De molen bestaat al sinds de 7de eeuw en kreeg haar naam
in de 11de eeuw. De eigenaar verpandde toen zijn molen aan de Luikse Prinsbisschop.
tenslotte rechtsaf [Koestraat]
*4
[Onze Lieve Vrouwenplein]
Dit is het EINDE van de rondwandeling
Het intieme Onze Lieve Vrouweplein is volgens vele het
gezelligste plein van Nederland. Het plein wordt gedomineerd door de robuuste
Middeleeuwse gevel van de Onze Lieve Vrouwekerk. De hoge muur van
kolenzandsteen, de schietgaten en de ronde traptorens geven de meer dan duizend
jaar oude kerk het uitzicht van een versterkt kasteel.
Je Maastricht reisgids niet gevonden? Bol.com beschikt over een grote collectie.
Kijk hier voor meer reisgidsen >